Ceza Hukuku

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu

Eski yasada “Hürriyeti Tahdit Suçu” olarak düzenlenen bu suç 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 109-110. Maddelerinde “Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu” olarak düzenlenmiştir.

Adından da anlaşılacağı üzere burada suçun maddi konusu kişinin hürriyeti, bir yerden başka bir yere gidebilme, bulunduğu yerden ayrılmama özgürlüğünün elinden alınmasıdır.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçuna İlişkin Yasal Düzenleme:

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’n 109. Maddesinde:

Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma
Madde 109- (1) Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden yoksun bırakan kişiye, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Kişi, fiili işlemek için veya işlediği sırada cebir, tehdit veya hile kullanırsa, iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(3) Bu suçun;
a) Silahla,
b) Birden fazla kişi tarafından birlikte,
c) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,
d) Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,
e) Üstsoy, altsoy veya eşe karşı,
f) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
İşlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza bir kat artırılır.
(4) Bu suçun mağdurun ekonomik bakımdan önemli bir kaybına neden olması halinde, ayrıca bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
(5) Suçun cinsel amaçla işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek cezalar yarı oranında artırılır.
(6) Bu suçun işlenmesi amacıyla veya sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

Şeklinde düzenlenmiştir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun Tanımı:

Kişiyi Hürriyetinden yoksun kılma, hukuka aykırı olarak failin mağdurun bir yere gitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden yoksun bırakmasıdır.

Bir kişinin kalmak istemediği bir yerde zorla alıkonulması, bir odaya kapatılması vs. şeklinde olabileceği gibi yine gitmek istemediği halde zorla araca bindirilmesi, başka bir yere zorla götürülmesi şeklindeki eylemler halinde kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçları oluşmaktadır.

Ancak buradaki önemli husus failin eyleminin hukuka aykırı olması gerekir.

Bu suç açısından failin saiki önem arz etmemektedir. Fail hangi saik ile hareket ederse etsin hukuka aykırı olarak alıkoyduğu mağdura yönelik hareketi kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu oluşturur. Ancak fail mağduru cinsel amaçla hürriyetinden yoksun kılmış ise bu ayrıca bir arttırım nedeni oluşturmaktadır.

Suçun Nitelikli Halleri:

Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu açısından yasanın 109. Maddesinin 2. 3. 4. Ve 5. fıkralarında düzenlenmiştir.

109. maddenin ikinci fıkrasında düzenlenen nitelikli haller : Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun cebir, tehdit veya hile ile işlenmesi halleridir.

109. maddenin üçüncü fıkrasında düzenlenen nitelikli haller ise Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun:
a) Silahla,
b) Birden fazla kişi tarafından birlikte,
c) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,
d) Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,
e) Üstsoy, altsoy veya eşe karşı,
f) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,

işlenmesi halleridir.

Burada bir hususu vurgulamak isteriz ki kamu görevlisi kavramı memur kavramından farklıdır. Bir kişinin kamu görevlisi olarak kabul edilmesi için memur olmasına gerek yoktur. Örneğin bir duruşmada tanıklık yapacak kişi, tanıklık kamu görevi niteliğinde olduğundan bu görevi nedeniyle tanığa karşı işlenecek hürriyeti yoksun kılma suçu nitelikli hal ve daha fazla cezayı gerektiren neden olarak kabul edilecektir.

109. maddenin dördüncü fıkrasında düzenlenen nitelikli haller : Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun mağdurun ekonomik bakımdan önemli bir kaybına neden olması hali nitelikli hal olarak kabul edilmiştir.

109. maddenin beşinci fıkrasında düzenlenen nitelikli haller : Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun cinsel amaçla işlenmesi halidir. Burada önemli bir hususu vurgulamakta yarar görüyoruz. 15 yaşını doldurmayan çocukların rızası geçerli olmadığından cinsel amaçlı olarak alıkoyan fail aynı zamanda kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan da cezalandırılacaktır.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunda Etkin Pişmanlık:

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’n 110. Maddesinde etkin pişmanlık hükmünü düzenlemiştir.

“Yukarıdaki maddede tanımlanan suçu işleyen kişi, bu suç nedeniyle soruşturmaya başlanmadan önce mağdurun şahsına zararı dokunmaksızın, onu kendiliğinden güvenli bir yerde serbest bırakacak olursa cezanın üçte ikisine kadarı indirilir.”

Burada dikkat edilmesi gereken husus, failin kendiliğinden mağduru güvenli bir yerde serbest bırakması ve henüz bu suç nedeniyle soruşturmanın başlamamış olması gerekir. Soruşturma makamlarının soruşturmaya başlamış olması halinde etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanamaz.

Yine etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanılması için mağdurun şahsına zarar verilmemiş olması gerekmektedir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunda Görevli Mahkeme:

Ağır Cezayı gerektirir başkaca suçlar ile birlikte işlenmemiş olması koşuluyla kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunda kovuşturma ile görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun Cezası:

  • Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun temel şekli itibariyle cezası bir yıldan beş yıla kadar hapis cezasıdır.
  • Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun cebir, tehdit veya hile ile işlenmesi halinde faile verilecek ceza iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezasıdır.
  • Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun mağdurun ekonomik bakımdan önemli bir kaybına neden olması halinde hapis cezasının yanı sıra bin güne kadar adli para cezasına hükmolunur.
  • Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun 109/3. Maddede yer alan nitelikli hallerde işlenmiş olması halinde fail hakkında verilen ceza yarı oranında arttırılır.
  • Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun cinsel amaçla işlenmesi halinde faile verilecek ceza yarı oranında arttırılır.

İlgili Makaleler

9 Yorum

  1. Merhabalar
    Cebir, Tehdit ve Hile Kullanarak Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma (TCK md. 109/2)
    Uyarinca agir ceza daki bana karşı işlenen davayi kazandim ve kamu davasi da açıldı haklarinda tazminat davasi acma hakkim varmıdır olay aninda parami da aldilar zorla ceval verirseniz sevinirim tesekkurler iyi çalışmalar

    1. Merhaba,
      Tabi ki dava açabilirsiniz. Üstelik hem maddi tazminat hem de manevi tazminat davası açabilirsiniz.

    2. Merhabalar benim arkadaşım sevdiği kızla kaçtı kız onun yanında 2 gün kaldı ve ailesinden kokrtugu için bundan şikayetçi oldu zorlu kacirlidini söyledi arkadaşıma 5 yıl hapis cezası verildi infaz kurumunu dosya gönderilirdi ama red geldi bu konuda ne yapabiliriz.

      1. Merhaba,
        “…infaz kurumuna dosya gönderildi ama red geldi…” şeklindeki ifadenizden mahkumiyete ilişkin kararın istinaf ya da temyiz incelemesi sonucu onanarak geldiğini farzediyorum.
        Eğer Yargıtay Ceza Dairesi tarafından onama kararı verilmiş ise bu takdirde Onama Kararına Nasıl İtiraz edilir başlıklı yazımızı inceleyiniz. Onama kararına itiraz edilirken sanık lehine olduğu için süre kısıtlaması bulunmamaktadır.
        İstinaf Kararına itiraz edilecek ise istinaf kararının kesin karar olduğunu farzediyorum. Yine Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı nezdinde Olağanüstü İtiraz Yoluna gitmeniz gerekiyor.
        Bunun için mutlaka ama mutlaka bir ceza avukatının hukuki yardımından istifade etmelisiniz.

  2. Boşanma davası olduğum Eşim beni ve ablamı eve kilitledi evden çıkmamıza izin vermedi polisi aradık polis beni ve ablamı kurtardı şikayetçi olduk şimdi dava açıldı kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma suçundan ne karar verilir

    1. Merhaba,
      Öncelikle geçmiş olsun.
      Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun eşe karşı işlenmesi nitelikli hal oluşturur. Hem sizin hemde ablanızın mağdur edilmesi yine cezayı arttırıcı bir neden olarak ortaya çıkmaktadır. Atılı suçun eşe karşı işlenmiş olması halinde ceza yarı oranında arttırılacaktır.
      Ancak cezanın ne kadar verileceği hususu dosyaya yansıyan olayın özelliklerine göre belirlemek gerekir. Ceza avukatınız size daha sağlıklı bir bilgi verebilecektir.
      İyi günler ve esenlikler dileriz.

  3. Merhaba bir polis beni kandirarak evimden uzaga goturdu kapi bir sure kilitli bir sure kilitli degildi ve bir ara arabadan beraber ciktik ancak ben cok korkuyordum silahini cikarip beni vurmasindan o yuzden onunla hareket etmek zorunda kaldim kisiyi hurriyetinden yoksun kilma sucu olusmus sayilir mi silahini kullanmadi

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu