Miras Hukuku

Miras Davalarında Süreler

Miras Davalarında Süreler Ve Bu Sürelerin Niteliği: 

Miras davalarında süreler, davanın türüne ve koşullarına göre değişiklik gösterir. Hukukta süre hukuki sonuçları olan bir zaman dilimini ifade eder. Temel olarak iki tür süre vardır: Hak düşürücü ve Zamanaşımı süreleri. Sürelerin etkilerini ve hükümlerini anlamadan açılacak miras davalarında süreleri anlamamız mümkün değildir. Hadi gelin birlikte sürelerin mahiyetini inceleyelim.

  • Hak Düşürücü Süreler:

Bu sürelerin geçmesiyle dava açma hakkı tamamen ortadan kalkar. Bu süreler kesindir ve mahkeme tarafından kendiliğinden dikkate alınır. Hak düşürücü sürenin geçtiği yargılamanın her aşamasında re’sen yani kendiliğinden (herhangi bir talep ya da itiraz aranmaksızın) mahkeme hakimi tarafından araştırılır ve hak düşürücü sürenin geçmesi halinde hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddine karar verilir. Örneğin, tenkis davasında saklı payın ihlalini öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açılmazsa, bu hak düşer.

  • Zamanaşımı Süreleri:

Bu sürelerin geçmesiyle dava hakkı devam eder, ancak davalı taraf zamanaşımı def’inde bulunarak davanın reddini isteyebilir. Yani, zamanaşımı süresi geçtikten sonra dava açılabilir, ancak karşı taraf bu durumu ileri sürerse dava reddedilebilir. Dikkat edilirse burada mutlaka karşı tarafça bir def’i olarak Zamanaşımı Def’i ileri sürme gereklidir. Hakim kendiliğinden dikkate alamaz. Yine zamanaşımı def’inin ileri sürülmesi de süreye tabidir. Bu hususta ileride ayrıntılı olarak değineceğiz.

Miras Davalarında Süreler

Önemli Miras Davaları ve Süreleri (Detaylı Açıklama):

Miras Davası” başlıklı yazımızı inceleme imkanınız olduysa miras hukuku bakımından açılacak dava türlerinin çokluğunu görünce mutlaka şaşıracaksınız.  Bu kadar çeşitli dava türleri açısından ayrı ayrı süreleri belirtmek bu yazımızın konusunu ve amacına aşmak olacaktır. Bu nedenle öyle ya da böyle bir şekilde karşılaştığınız ya da duyduğunuz ve en sık karşılaşılan Miras Davalarında Süreler konusunu daha detaylı bir şekilde açıklamaya çalıştık.

Mirasçılık Belgesi Verilmesi İstemi Bakımından Süre:

Mirasçılık belgesi verilmesi istemi (Veraset İlamı) açısından  herhangi bir süre sınırlaması yoktur. Miras bırakanın ölümünden sonra her zaman açılabilir.

Mirasçılık Belgesinin İptali ve Yenisinin Verilmesi Davasında Süre:

Mirasçılık belgesinin İptali ve Yenisinin Verilmesi Davasında da herhangi bir süre sınırlaması yoktur. Her zaman açılabilir.

Muris Muvazaasına Dayalı Tapu İptali ve Tescil Davası Açısından Süre:

Bu dava, miras bırakanın sağlığında yaptığı ve mirasçılardan mal kaçırma amacı taşıyan işlemlerin iptali için açılır. Muris muvazaasının halk arasında yaygın olan kullanımı “Mirastan Mal Kaçırma” dır. Burada herhangi bir süre kısıtlaması bulunmaksızın dava, Miras bırakanın ölümünden sonra her zaman açılabilir.

Tenkis Davası Açısından:

Bu dava, mirasçıların saklı paylarının ihlal edildiği durumlarda açılır. Tenkis davası saklı paylı mirasçılar tarafından açılabilen bir dava türüdür.

    • Saklı payın ihlal edildiğinin öğrenildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.
    • Her halükarda, vasiyetnamelerde açılma tarihinden, diğer tasarruflarda ise mirasın açılması tarihinden itibaren 10 yıl geçmekle bu hak düşer.
    • Ancak, tenkis iddiası defi yoluyla her zaman ileri sürülebilir. Yani, açılmış bir davada savunma olarak tenkis talebinde bulunulabilir.

Türk Medeni Kanunu Madde 571:

Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer.

Bir tasarrufun iptali bir öncekinin yürürlüğe girmesini sağlarsa, süreler iptal kararının kesinleşmesi tarihinde işlemeye başlar.

Tenkis iddiası, def’i yoluyla her zaman ileri sürülebilir.

Mirasta Denkleştirme Davası Açısından:

Miras davalarında süreler sadece Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmemiştir. Eğer Türk Medeni Kanunu’nda süre belirtilmemiş ise bu takdirde Borçlar Kanunu’nda yer alan süre kuralları uygulanacaktır.

Mirasta denkleştirme davası, miras bırakanın mirasçılara sağlığında yaptığı karşılıksız kazandırmaların miras paylaşımında denkleştirilmesi için açılır. Miras paylaşımından itibaren 10 yıl içinde açılabilir. Buradaki süre zamanaşımı süresidir.  Bu dava miras paylaşımı yapılmadan açılamayacağından kural olarak mirasın paylaşım anından itibaren davanın açılması gerekir. Eğer bir miras sözleşmesi yapılmış ise bu takdirde miras sözleşmesi yapıldığı tarihten itibaren 10 yıl olarak hesaplanacaktır. Söz konusu sürenin kaynağı Türk Borçlar Kanunu 146. Maddesidir.

Türk Borçlar Kanunu madde 146- “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, her alacak on yıllık zamanaşımına tabidir.”

Miras Sebebiyle İstihkak Davası Açısından:

Bu dava, mirasçı olmayan birinin mirasa dahil malları haksız olarak elinde bulundurması durumunda açılır. Süre bakımından davalıların iyiniyetli olup olmamaları bakımından ikili bir ayırım vardır.

    • Davacının kendisinin mirasçı olduğunu ve iyi niyetli davalının terekeyi elinde bulundurduğunu öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.
    • Her halükarda, miras bırakanın ölümünden veya vasiyetnamenin açılmasından itibaren 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
    • İyi niyetli olmayan davalılara karşı zamanaşımı süresi 20 yıldır.

Türk Medeni Kanunu madde 639: “Miras sebebiyle istihkak davası, davacının kendisinin mirasçı olduğunu ve iyiniyetli davalının terekeyi veya tereke malını elinde bulundurduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde mirasbırakanın ölümünün veya vasiyetnamenin açılmasının üzerinden on yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. İyiniyetli olmayanlara karşı zamanaşımı süresi yirmi yıldır.”

Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali Davası Açısından:

Bu dava, vasiyetname veya miras sözleşmesi gibi ölüme bağlı tasarrufların iptali için açılır. Öncelikle davayı açabilmek için mirasçı olmak şarttır. Mirasçı olmak için vasiyetname ya da ölüme bağlı tasarrufu yapan kişinin ölmesi zorunludur. Dolayısıyla bu dava mirasbırakanın sağlığında açılamaz.

Miras davalarında süreler sadece dava türüne göre değişiklik göstermekle kalmaz. Bazı durumlarda davalıların iyiniyetli olup olmamasına bağlı süreler değişiklik gösterebilir. Ölüme bağlı tasarrufların iptali davasında da süre bakımından davalıların iyiniyetli olup olmamasına göre ayırım yapılmaktadır.

    • Davacının tasarrufu, iptal sebebini ve kendisinin hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.
    • Her halükarda, vasiyetnamelerde vasiyetnamenin açılma tarihinden, diğer tasarruflarda mirasın geçmesi tarihinden itibaren, iyi niyetli davalılara karşı 10 yıl, iyi niyetli olmayan davalılara karşı ise 20 yıl geçmekle bu hak düşer.

Türk Medeni Kanunu Madde 559:

İptal davası açma hakkı, davacının tasarrufu, iptal sebebini ve kendisinin hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın geçmesi tarihinin üzerinden, iyiniyetli davalılara karşı on yıl, iyiniyetli olmayan davalılara karşı yirmi yıl geçmekle düşer. Hükümsüzlük, def”i yoluyla her zaman ileri sürülebilir.

Mirasın Reddi İstemi açısından:

Miras, miras bırakanın ölümünden itibaren 3 ay içinde reddedilebilir. Bu süre, yasal mirasçılar için mirasçı olduklarını öğrendikleri tarihten, atanmış mirasçılar için ise vasiyetnamenin kendilerine resmen bildirildiği tarihten başlar.

Türk Medeni Kanunu Madde 606:

Miras, üç ay içinde reddolunabilir.

Bu süre, yasal mirasçılar için mirasçı olduklarını daha sonra öğrendikleri ispat edilmedikçe mirasbırakanın ölümünü öğrendikleri; vasiyetname ile atanmış mirasçılar için mirasbırakanın tasarrufunun kendilerine resmen bildirildiği tarihten işlemeye başlar.

Ana kural bu olmakla birlikte Türk Medeni Kanunu 615. Maddesinde:

Ret süresinin uzatılması Madde 615- Önemli sebeplerin varlığı hâlinde sulh hâkimi, yasal ve atanmış mirasçılara tanınmış olan ret süresini uzatabilir veya yeni bir süre tanıyabilir.

Şeklinde düzenleme yaparak önemli sebepler halinde yeni süre veya mevcut sürenin uzatılması yönünde mahkemeden karar alma olanağı sağlanmıştır.

Mirasçının Alacaklıları Tarafından Açılan Reddin İptali Davası:

Bu dava, borçlu mirasçının mirası reddetmesi durumunda, alacaklılarının bu red işleminin iptali için açtığı davadır. Red tarihinden itibaren 6 ay içinde açılmalıdır. Burada dikkat edilmesi gereken sürenin hak düşürücü nitelikte olmasıdır. Dava açma süresi ise red beyanının yapıldığı tarihten başlamaktadır.

Türk Medeni Kanunu Madde 617/I:

Malvarlığı borcuna yetmeyen mirasçı, alacaklılarına zarar vermek amacıyla mirası reddederse; alacaklıları veya iflâs idaresi, kendilerine yeterli bir güvence verilmediği takdirde, ret tarihinden başlayarak altı ay içinde reddin iptali hakkında dava açabilirler.

Miras Davası Avukatından Mutlaka Destek Almalısınız!

Yasalarımızda hemen hemen her bir dava açısından farklı yasal düzenleme olduğunu fark etmişsinizdir. Miras davalarında süreler konusunun anlaşılması bakımından yeterli örnek sunduğumuzu düşünüyoruz.  Diğer dava türlerine ilişkin zamanaşımı ya da hak düşürücü süreleri yazmak yazımızın amacını aşmak olacaktır.

Ancak Miras davası başlıklı yazımızda belirttiğimiz üzere Miras Davası bir dava kategorisidir. Uygulamada miras davası değil, miras davası olarak nitelendirilen bir çok dava türü vardır. Dolayısıyla her davaya ilişkin özel ilke ve kurallar olduğundan mutlaka bir miras avukatından hukuki destek almalısınız.

Miras Davası kategorisinde uygulamada en sık karşılaşılan dava türleri hakkında bilgi edinmek için https://www.alideniz.av.tr/miras-davasi/ linkini tıklayınız.

Bu yazımızda belirttiğimiz süreler genel nitelikli bilgiler içermektedir.  Miras davalarında süreler her bir dava türü ve somut olay bakımından farklı olarak değerlendirilmeli kendine özgü özellikleri barındıran miras hukuku ile ilgili açacağınız davada Miras Avukatınızın hukuki desteğini almayı unutmayınız.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu