Miras Davası

Miras davası, sevdiklerimizin kaybından sonra ortaya çıkan, malvarlığı değerlerinin paylaşımıyla ilgili hukuki süreçtir.

İnsan hayatının kaçınılmaz bir gerçeği olan ölüm, beraberinde miras hukuku alanında çeşitli hukuki sorunları da getirebilmektedir. Miras bırakanın vefatı ile birlikte, geride kalan malvarlığının mirasçılar arasında paylaştırılması, kimi zaman karmaşık ve anlaşmazlıklara yol açan bir süreç haline dönüşebilmektedir.

Miras davaları, miras bırakanın malvarlığının paylaşımı, vasiyetnamenin geçerliliği, mirasçılık belgesinin iptali, muris muvazaası gibi pek çok farklı konuyu kapsamaktadır. Bu davalar, mirasçıların haklarını korumak ve mirasın kanuna uygun bir şekilde dağıtılmasını sağlamak amacıyla Türk Medeni Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütülmektedir.

Bu makalede, Türk Hukukunda miras davalarına genel bir bakış sunulacak, sık karşılaşılan dava türleri ve bu davaların temel özellikleri incelenecektir. Ayrıca, miras davalarında dikkat edilmesi gereken hususlar ve süreç hakkında bilgi verilecektir.

Ancak her yazımızda belirttiğimiz üzere burada yer alan bilgiler temel ve genel nitelikte olduğundan miras davanız var ise mutlaka bir uzman miras avukatı ile görüşmelisiniz.

Miras Nedir?

Türk Hukukunda miras, bir kişinin ölümünden sonra kanun hükümleri veya vasiyetname doğrultusunda mirasçılarına geçen tüm hak ve borçlarını içeren malvarlığı bütünüdür.

Miras Davası Nedir?

Mirasbırakanın, ölümünden (yada ölüm gibi sonuç doğuran gaiplik kararı veya ölüm karinesi) sonra sahip olduğu malvarlığı değerlerinin (hak ve borçlar) mirasçılarına ya da vasiyet alacaklarına intikaline dair uyuşmazlıklara ilişkin açılan dava türüdür.

Dava türü diyoruz. Çünkü miras davaları birazdan sıralayacağımız üzere amaç ve konuları itibariyle bir çok değişik görünümü ve adları bulunmaktadır.

En Fazla Açılan Miras Davaları

Türk hukuk sisteminde miras hukuku, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu‘nun üçüncü kitabında, 495 ila 682. maddeler arasında detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Bir kişinin vefatı sonrasında, geride bıraktığı malvarlığının mirasçılar arasında nasıl dağıtılacağı ve bu süreçte ortaya çıkabilecek uyuşmazlıklar, çeşitli dava türlerine konu olmaktadır.

Bu davalardan bazıları, mahkemelerde sıklıkla karşılaşılan ve yoğunluk oluşturan türdendir. Bunlara örnek olarak; mirasçılık belgesi talebi, mirastan mal kaçırma (muris muvazaası), tenkis davası, mirasta denkleştirme, mirasta hak ediş, ölüme bağlı tasarrufların iptali, vasiyetin yerine getirilmesi, mirasın reddi, mirastan yoksunluk ve mirastan çıkarma davaları verilebilir.

Bunların yanı sıra, mirasın paylaştırılması ve miras payının temliki gibi konularda da uyuşmazlıklar yaşanabilmekle birlikte, bu tür davaların mahkemelerdeki görülme sıklığı, yukarıda sayılanlara kıyasla daha azdır.

Miras davası olarak nitelendirilen davaları genel olarak sıralamak gerekirse;

• Mirasçılık belgesi (Veraset İlamı) verilmesi istemi (TMK m. 598/I)
• Mirasçılık belgesinin (Veraset İlamı) iptali ve yenisinin verilmesi davası. (TMK m. 598/III)
• Vasiyet alacaklısının mirasçılık belgesi verilmesi istemi (TMK. m. 598/II)
• Atanmış kişiye mirasçılık belgesi verilmesi istemi (TMK m. 598)
• Mirastan yoksun kişinin mirasçılık belgesi verilmesi davası. (TMK m. 578, 598)
• Mirastan yoksunluğun tespiti davası. (TMK m. 578-579)
• Mirası reddi halinde mirasçılık belgesi verilmesi davası. (TMK m. 598, 605)
• Tapu kütüğündeki kişi ile miras bırakanın aynı kişi olduğunun tespitine ilişkin dava (Tapu kaydında kimlik bilgilerinin düzeltilmesi Davası)
• Terekenin mevcudunun tespiti ve korunması davası. (4721 S. TMK. m. 587)
• Muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davası (01.04.1974 tarih ve 1/2 Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı)
• Mirasta denkleştirme davası (4721 S. TMK. m. 669)
• Tenkis  davası. (4721 S. TMK. m.560, 571; 11.11.1994-4/4 s. İBK)
• Terekenin resmi defterinin tutulması davası (4721 S. TMK. m. 619, 626, 627)
• Mirasta istihkak davası (4721 S. TMK. m. 637, 638, 639)
• Miras sözleşmesinin ortadan kaldırılması davası. (4721 S. TMK. m. 545-549)
• Miras sözleşmesinden doğan dava. (4721 S. TMK. m. 572-574)
• Alacağın tereke masasına kayıt ve kabulüne ilişkin dava. (4721 S. TMK. m. 636)
•  Mirasın iflas hükümlerine göre tasfiyesinin yapılmasına ilişkin dava. (4721 S. TMK. m. 636)
• Alacaklıların ve iflas idaresinin mirasın reddinin iptali davası. (4721 S. TMK. m. 617)
• Mirasçının/miras bırakanın gaipliğine karar verilmesi davası. (4721 S. TMK. m. 3235; 584-587)
• Gaiplik ve malvarlığının Hâzineye intikali davası. (4721 S. TMK. m. 32-35; 588)
•  Mirasın paylaştırılması istemine ilişkin dava. (4721 S. TMK. m. 642)
• Mirasın paylaştırılması suretiyle ortaklığın giderilmesi davası. (4721 S. TMK. m. 642, 650)
• Miras ortaklığına temsilci atanması davası. (4721 S. TMK. m. 640)
• Aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi davası. (4721 S. TMK. m. 240,652, 658)
• Borçlu mirasçıya kayyım atanmasına ilişkin dava. (4721 S. TMK. m. 648)
• Miras taksim sözleşmesinin iptali davası. (4721 S. TMK. m. 680)
• Tereke borcundan dolayı mirasçıların müteselsil sorumluluğuna ilişkin dava. (4721 S. TMK. m. 641/1)
• Paylaşmadan sonra tereke borcundan mirasçının sorumluğuna dair dava. (4721 S. TMK. m. 681)
• Tereke borcunu ödeyen mirasçının diğer mirasçılara karşı rücu davası. (4721 S. TMK. m. 682)
• Miras payının temlikinden doğan dava. (4721 S. TMK. m. 676-678)
• Vasiyetnamenin açılması ve ilgililere okunması davası. (4721 S. TMK. m.. 596, 597)
• Belirli mal vasiyetinin yerine getirilmesi davası. (4721 S. TMK. m. 600)
• Vasiyetnamenin iptali davası. (4721 S. TMK. m.. 557)
• Vasiyetnamenin ifası davası. (4721 S. TMK. m. 575, 576)
• Vasiyetname açılmasına dair yabancı mahkeme kararının tanınması ve tenfizi. (4721 S. TMK. m. 576)
• Mirastan feragat sözleşmesinin geçersizliğinin tespiti davası. (4721 S. TMK. m. 528, 545)
• Mirasın gerçek reddi istemine ilişkin dava. (4721 S. TMK. m. 605/1, 609)
• Yakın mirasçılarca mirasın reddi halinde tasfiye edilmesi davası, (4721 S. TMK. m. 612, 633, 636)
• Mirasın (terekenin) borca batık olduğunun tespiti davası. (4721 S. TMK. m. 605/2)
• Mirasın reddi Kararının iptali davası. (4721 S. TMK. m. 609/3, 617/1)
• Mirasçılıktan çıkarma tasarrufunun iptali davası. (4721 S. TMK. m.. 510-513)
• Mirasın resmi defterinin tutulmasına ilişkin dava. (4721 S. TMK. m. 619-631)
• Ön mirasçı/art mirasçı atanmasından kaynaklanan dava. (4721 S. TMK. m. 520-525)

Miras Davasında Dikkat Etmeniz Gerekenler

Miras davaları, genellikle duygusal bir süreçle iç içe geçmiş, karmaşık hukuki süreçlerdir. Hak kaybı yaşamamak ve süreci en sağlıklı şekilde yönetmek için bazı önemli noktalara dikkat etmeniz gerekiyor. İşte miras davalarında dikkat etmeniz gerekenler:

1. Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süreleri Kaçırmayın

Miras davaları bakımından birbirinden farklı zamanaşımı veya hak düşürücü süreler bulunmaktadır. Bu nedenle bir an önce bir miras avukatına müracaat etmelisiniz.

Miras davası zamanaşımına uğrarsa açacağınız dava zamanaşımı sebebiyle reddolunacaktır. Eğer açacağınız miras davası için hak düşürücü süre var ve bu süreyi kaçırdıysanız artık dava açma şansınız olmayacaktır.

2. Yetkili Mahkeme ve Dava Şartlarına Dikkat Etmelisiniz

Çoğu miras davaları mirasbırakanın son yerleşim yerindeki mahkemede görülecektir. Bu nedenle miras bırakanınız (muris) son yerleşim yeri ile açacağınız davanın yetkili mahkemesini tespiti önem arzetmektedir.

Yine bazı davalar açısından özel şartlar aranmaktadır. Eğer bir Mirasta Tenkis davası açacak iseniz bu durumda saklı paylı mirasçı olmak zorundasınız. Yine bazı miras davaları bakımından mirasçı olduğunuza dair mirasçılık belgesinin sunulması da zorunludur.

3. Delil Toplama ve Sunma:

Miras davalarında her zaman bir iddia vardır. İddia ise ispatlanmak zorundadır. İşte açacağınız miras davasında davanızı ispatlamaya ve davayı kazanmaya elverişli tüm deliller hayati değerdedir.

Miras bırakanınızın sahip olduğu malvarlığı, tapu kayıtları, banka hesap dökümleri, tanık beyanları, başka mahkemelere yansımış detay bilgi ve belgeler büyük önem taşımaktadır.

Delil toplama sürecinde miras avukatınızdan kesin ve hızlı şekilde destek almanız gerekmektedir.

4. Avukat Desteği:

Miras hukuku kendisine ait terimleri, teknikleri, usulleri ve hukuki konuları bulunmaktadır. Her bir davanın açılma amacı ile koruduğu hukuki konu birbirinden farklıdır.

Örneğin Mirasta denkleştirme davası açılacağı yerde tenkis davası açılması, ölüme bağlı tasarrufun iptali yerine muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davası açılması halinde çok ciddi hak kayıplarına uğrarsınız.

Öte yandan miras hukukunun temelinde trajik bir olay mevcuttur. Bu olay ise ya ölüm veya gaiplik ya da ölüm tehlikesi içerisinde kaybolma gibi bir durum olacaktır. Böylesi duygusal yoğunluklar içerisinde sağlıklı karar verebilmek çoğu zaman zor olacaktır. İşte bu nedenle bir hukuk profesyoneli olan Miras Avukatının hukuki yardımından faydalanmak durumundasınız.

5. Miras Konusunda Hukuki Danışmanlık Almayı İhmal etmeyin.

Miras kavramını tanımlarken sadece miras bırakanın hak ve alacakları değil aynı zamanda borçları da mirasçılara intikal eder. Bazı durumlarda mirasın gerçek ya da hükmen reddi gibi durumlar da ortaya çıkabilecektir.

İşte bu nedenle miras davası, miras avukatı olmadan açılması ve yürütülmesi mümkün olmayan dava türlerindendir.

Miras avukatıyla yol alın.