Güveni Kötüye Kullanma Suçu
Güveni Kötüye Kullanma Suçu- Yasal Düzenleme:
Eski Ceza yasamızda “emniyeti suistimal” suçu olarak adlandırılan “Güveni Kötüye Kullanma suçu” 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’muzun 155. Maddesinde düzenlenmiştir.
Güveni kötüye kullanma
Madde 155- (1) Başkasına ait olup da, muhafaza etmek veya belirli bir şekilde kullanmak üzere zilyedliği kendisine devredilmiş olan mal üzerinde, kendisinin veya başkasının yararına olarak, zilyedliğin devri amacı dışında tasarrufta bulunan veya bu devir olgusunu inkar eden kişi, şikayet üzerine, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Suçun, meslek ve sanat, ticaret veya hizmet ilişkisinin ya da hangi nedenden doğmuş olursa olsun, başkasının mallarını idare etmek yetkisinin gereği olarak tevdi ve teslim edilmiş eşya hakkında işlenmesi halinde, bir yıldan yedi yıla kadar hapis ve üçbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
Yasa koyucu bu suça ilişkin düzenleme ile kişilerin taşınır ve taşınmaz mallar üzerindeki mülkiyet hakkını güvence altına almaya, mülkiyet hakkına yapılacak ihlallerin önüne geçmeye çalışmıştır.
Güveni Kötüye Kullanma Suçu – Suçun unsurları:
Güveni Kötüye Kullanımı suçunun oluşması için aşağıdaki koşulların bulunması gerekir.
Suçun ön koşulu malın zilyetliğinin faile devredilmiş olmasıdır. Burada malın zilyetliğini fail, mağdurun rızası dahilinde almaktadır. Eğer bir rıza olmadan fail malı almış ise “hırsızlık suçu”, hile yoluyla malın zilyetliğini almış ise dolandırıcılık suçu oluşacaktır.
Malın zilyetliğinin muhafaza etmek veya belirli bir şekilde kullanılması için faile devredilmiş olması gerekir.
Zilyetliğin devri amacı dışında tasarrufta bulunmak veya devir olgusunu inkar etmek: Fail kendisine çeşitli sebeplerle zilyetliği devredilen eşya üzerinde devir amacı dışında tasarrufta bulunmak ya da devir olgusunu inkar etmesi gerekir. Örneğin, rica ederek mağdurdan telefon alan kişinin bu telefonu bir başkasına satması, sahiplenmesi halinde devir amacı dışında tasarruf, failin telefonu aldığını inkar etmesi halinde devir olgusunu inkarı söz konusudur.
Güveni Kötüye Kullanma Suçunun Nitelikli Halleri – Cezayı Arttıran Nedenler:
Daha fazla cezayı gerektiren nitelikli haller maddenin ikinci bendinde belirtilmiştir. Buna göre:
“Suçun, meslek ve sanat, ticaret veya hizmet ilişkisinin ya da hangi nedenden doğmuş olursa olsun, başkasının mallarını idare etmek yetkisinin gereği olarak tevdi ve teslim edilmiş eşya hakkında işlenmesi halinde, bir yıldan yedi yıla kadar hapis ve üçbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.”
Güveni Kötüye Kullanma Suçunun Cezası:
Güveni kötüye kullanma suçunun TCK. Madde 155/1. ‘de belirtilen basit hali ile işlenmesi halinde altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası öngörülmüştür.
Güveni kötüye kullanma suçunun TCK. Madde 155/2. De belirtilen nitelikli hallerde işlenmesi halinde bir yıldan yedi yıla kadar hapis ve üçbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
Burada dikkat edilmesi gereken hem hapis cezası hem de adli para cezası uygulanacaktır. Adlî para cezası, beş günden az ve kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde yediyüzotuz günden fazla olmamak üzere belirlenen tam gün sayısının, bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ile çarpılması suretiyle hesaplanan meblağın hükümlü tarafından Devlet Hazinesine ödenmesinden ibarettir. En az yirmi ve en fazla yüz Türk Lirası olan bir gün karşılığı adlî para cezasının miktarı, kişinin ekonomik ve diğer şahsi halleri göz önünde bulundurularak takdir edilir.
Güveni Kötüye Kullanma Suçu- Şikayet ve Uzlaşma:
Güveni kötüye kullanma suçu açısından ikili bir ayırım yapılmalıdır. Suçun TCK. 155/1. Maddesinde düzenlenen basit Güveni Kötüye Kullanma suçu teşkil etmesi halinde suç şikayete tabidir. Bu suç şikayete tabi olması nedeniyle uzlaşma kapsamındadır.
Suçun TCK. 155/2. Maddesinde belirtilen nitelikli Güveni kötüye kullanma suçu teşkil etmesi halinde suç şikayete tabi değildir. Soruşturma ve kovuşturma re’sen yürütülür. Şikayete tabi olmadığından uzlaşma kapsamında değildir.
Güveni Kötüye Kullanma Suçu – Görevli Mahkeme:
Gerek basit, gerekse 155/2. Maddesinde düzenlenen Güveni Kötüye Kullanma Suçunun kovuşturması Asliye Ceza Mahkemesinde görülerek karara bağlanır.
