Yargıtay Onama Kararına Nasıl İtiraz Edilir?

Yargıtay Onama Kararına Karşı Ne Yapmalıyım?

Sanık olarak yargılandığınız ya da şikayetçi olduğunuz bir ceza davasında mahkemece verilen kararın Temyiz incelemesi sonucunda bir onama kararı verildiğini öğrenmeniz üzerine yapmanız gereken ilk iş, ceza avukatınız ile iletişime geçerek süreci birlikte değerlendirmelisiniz.

Yargıtay Onama kararı lehinize veya aleyhinize olabilir. Bu hususu ceza avukatınız ile birlikte değerlendirmeli ve hiç zaman kaybetmeden gerekiyor ise Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın itiraz yetkisini kullanması için müracaatta bulunmalısınız.

Ancak bu prosedür tamamiyle teknik bir konu olduğundan bırakın hukukçu olmayanları, sadece konusunda uzman ve tecrübeli ceza avukatlarının bilebildiği, istisnai (olağanüstü)  nitelikteki bu süreci Ceza Avukatınız ile birlikte yönetmelisiniz.

Unutmayın bu sizin elinizdeki en son fırsatınız.

Yazımızın konusu bu istisnai düzenlemeyi mümkün olduğunca basite indirgeyerek açıklamaya çalışacağız. Ancak sadece konusunda uzman ceza avukatlarının bildiği bu konuda ceza avukatının hukuki yardımı olmaksızın hareket etmeniz belki de hayatınızın en büyük hatalarından bir tanesi olacaktır.

Yargıtay Kararı Nedir?

Ceza yargılaması soruşturma aşaması, kovuşturma aşaması ve kanun yolları aşaması şeklinde üçlü bir ayrıma tabi tutulur. 

Bilindiği üzere Ceza Yargılamasında her şey bir suç şüphesi ile başlar. Gerekli soruşturma ve tahkikat işlemlerinden sonra yeterli derecede delil elde edilmesi halinde Cumhuriyet Savcısı tarafından iddianame düzenlenerek Ceza Mahkemelerinde (Ağır Ceza veya Asliye Ceza Mahkemesi) ceza davası açılır. 

Ceza Mahkemelerinde tensip hazırlanır, taraflara duruşma günü tebliğ edilir ve duruşmalar başlar. Duruşmalarda sanığın savunması, şikayetçi, mağdur veya katılanın beyanları alınır, tanıklar dinlenir ayrıca diğer deliller değerlendirilerek ceza yargılaması sonucunda sanık hakkında (örnek olarak) ya beraatine ya da mahkumiyetine dair karar verilecektir. 

Sanık hakkında verilen karara ilişkin olarak taraflar öncelikle Bölge Adliye mahkemesine İstinaf Kanun Yoluna müracaat edebilirler. İstinaf Mahkemesi olan Bölge Adliye Mahkemesi İlgili Ceza Dairesi tarafından İstinaf talebinin reddine ya da kabulüne karar verilecektir. 

İstinaf mahkemesinin vermiş olduğu kararlara kanunda belirtilen cezalar ile ilgili olarak Temyiz Kanun Yolu açıktır. Bu takdirde Bölge Adliye mahkemesi kararına karşı Temyiz yoluna gidilecektir. 

Yargıtay İlgili Ceza Dairesi tarafından ise Bölge Adliye Mahkemesi kararına ilişkin olarak 

• Bozma
• Düzelterek Onama
• Onama 

Kararlarından bir tanesi verilecektir. 

Bozma Kararı Ne Demektir?

Bozma Kararı, sanık hakkında verilen kararın hatalı olduğu, mahkemenin kararının Yargıtay Ceza Dairesi tarafından bozulduğu, bu nedenle yeniden mahkemece yargılama yapılarak hukuka aykırılığın giderilmesi için dosyanın mahkemesine gönderilmesi anlamına gelmektedir. 

Bozma sonucu dosya tekrar Bölge Adliye Mahkemesine gönderilecektir. Eğer istinaf mahkemeleri kurulmadan önce verilmiş bir karar ise Kararı veren İlk Derece Mahkemesi’ne (Asliye Ceza Mahkemesi ya da Ağır Ceza Mahkemesi) gönderilecektir. 

Onama Kararı Ne Demektir?

Onama Kararı, ilk derece mahkemelerince veya bölge adliye mahkemelerince verilen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, Yargıtay Ceza Dairelerince yapılan denetimde herhangi bir hukuka aykırı hususun tespit edilemediği ve kararı veren mahkemenin doğru karar verdiği yönünde Yargıtay Ceza Dairesince kararın onanmasına ilişkin karardır.

Düzelterek Onama Kararı Ne Demektir?

Kural olarak Yargıtay tarafından yapılan denetim Hukuka Uygunluk denetimidir. Yani Yargıtay tarafından bir karar incelendiğinde kararın hukuka uygun olup olmadığı hususu tespit edilecektir. Eğer bu tespit sonucunda bir hukuka aykırılık görür ise yani mahkemece verilen karar hukuka aykırı ise Bozma kararı vererek yeniden karar verilmek üzere mahkemesine gönderir. Yani Yargıtay kural olarak mahkeme yerine geçerek kendisi karar veremez.

Ancak bazı durumlarda mahkemece verilen karar esasen doğrudur. Ancak esası etlimeyecek küçük hata mevcuttur. Ancak bu hatalar yeniden yargılamayı gerektirir nitelikte olmadığından bu küçük hatalar düzeltilerek kararın onanmasına karar verilecektir. İşte buna Düzelterek Onama diyoruz.

Örneğin hırsızlık suçundan sanık hakkında mahkumiyete karar verilmiştir. Ancak kararda mahkemece verilen cezanın dayandığı yasa maddesi hatalı belirtilmiştir. Yani karar doğru ancak kanun maddesi konusunda bir hata mevcuttur. İşte böyle bir durumda yeniden yargılama yapılmasına gerek olmadığı için Yargıtay Ceza Dairesi’nce bu husus belirtilir ve kararda düzeltme yaparak mahkeme kararını onamaktadır.

Yargıtay’ca Onama Kararı Verilmesi Halinde Ne Olur?

Yargıtay Ceza Dairesi’nce Temyiz incelemesi yapılan karar ile ilgili olarak Onama ya da Düzelterek Onama kararı verilmesi halinde mahkemece verilmiş olan sanık hakkındaki karar kesinleşecektir.

Kararın Kesinleşmesi Ne Demektir?

Mahkemece verilen bir kararın yasal süresi içerisinde kanun yollarına müracaat edilmemesi halinde ya da kanun yollarına müracaat edilmesi üzerine onama ya da düzelterek onama kararı verilmesi halinde kesinleşir.

Mahkeme kararının kesinleşmesi demek artık söz konusu karar ile ilgili olarak (istisnalar hariç olmak üzere) bir daha yargılamanın yapılamayacağı, yargılamaya konu edilemeyeceği anlamına gelir.

Kararın kesinleşmesinin bir takım sonuçları bulunmaktadır.

• Eğer sanık hakkında mahkumiyet hükmü kurulmuş ise bu durumda artık sanık ya da tutuklu değil hükümlü olacaktır.
• Sanık hakkındaki mahkumiyet kararının kesinleşmesi üzerine mahkumiyet hükmünün (Hapis Cezası veya Adli Para Cezası) infazına geçilecektir.
• Karar kesinleştikten sonra kural olarak artık kanun yollarına gidilemeyecektir.

Kesinleşmiş mahkumiyet hükmünün sonuçları bunlarla sınırlı olmayıp başka bir yazımızın konusunu oluşturacaktır. Biz burada sadece bu yazımızın konusu ile ilgili hususları sıralamakla yetinmekteyiz.

Tüm bu açıklamalardan yola çıkıldığında, sanık hakkında verilen karara ilişkin Yargıtay Ceza Dairesi tarafından onama kararı verilmesi halinde kararın kesinleştiği, kanun yoluna gidilemeyeceği ve mahkumiyet hükmü var ise kararın infazına geçileceğini yukarıda belirttik.

Yargıtay Onama Kararına karşı yapabileceğimiz bir şey yok mu?

İşte bu yazımızın konusunu Olağanüstü Kanun Yollarından Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın İtiraz Yetkisi oluşturmaktadır.

Daha önce Yargıtay Ceza Daireleri tarafından verilen onama ya da bozma kararlarına ilişkin olarak Karar Düzeltme Yoluna gidilebilmekteydi. Ancak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu yürürlüğe girdikten sonra Karar Düzeltme Yolu ceza yargılama sistemimizden çıkarılmıştır.

Artık bir olağanüstü kanun yolu olarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın İtiraz Yetkisi bulunmaktadır.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın İtiraz Yetkisi 

01/06/2005 tarihinde Ceza Yargılama Kanunu’muz değişmiştir. Daha 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK)  yerine 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu yürürlüğe girmiştir.

Daha önceki Ceza Yargılama Kanunu’muzda Yargıtay Ceza Daireleri tarafından verilen kararlara karşı Karar Düzeltme Yoluna gidilebiliyordu. Yani Yargıtay Ceza Dairelerince verilen karara karşı Karar Düzeltme Dilekçesi ile müracaat edilerek verilen kararın yeniden incelenmesi istenebiliyordu.

Ancak bu yol 5271 sayılı kanunda yer almamaktadır. Dolayısıyla artık Yargıtay Ceza Dairelerince verilen kararlara karşı karar düzeltme yoluna gidilmesi mümkün değildir.

Kişilerin başvurabileceği yegane yol bir olağanüstü kanun yolu olan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, Yargıtay kararına itiraz etmesi için istemde bulunmaktan ibarettir.

Bu usul 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’muzun 308. maddesinde düzenlenmiştir.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi

Madde 308 –  (1) Yargıtay ceza dairelerinden birinin kararına karşı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, re’sen veya istem üzerine, ilâmın kendisine verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde Ceza Genel Kuruluna itiraz edebilir. Sanığın lehine itirazda süre aranmaz.

(2) İtiraz üzerine dosya, kararına itiraz edilen daireye gönderilir.

(3) Daire, mümkün olan en kısa sürede itirazı inceler ve yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderir.

Hangi Hallerde Bu Yola Müracaat Edilebilir?

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın itiraz yetkisi Yargıtay Ceza Daireleri’nce “Onama Kararı” verilmesi halinde gündeme gelebilir.

Yani dosyada Temyiz incelemesi yapan Yargıtay Ceza Dairesi’nce “Bozma Kararı” verilmesi halinde bu yola başvurulması mümkün değildir. Çünkü sanık hakkında verilen karar henüz kesinleşmemiştir.

Yargıtay bozma kararı üzerine dosya tekrar Bölge Adliye Mahkemesi’ne ya da İlk Derece Mahkemesi’ne geleceğinden ve yargılamaya devam olunacağından Bozma kararı üzerine CMK. 308. maddesi uyarınca başvuru yapılması olanaksızdır.

Yani, bu yola başvurabilmek için, Yargıtay Ceza Dairesi’nce verilen bir onama kararı olacak dolayısıyla sanık hakkında verilen karar kesinleşmiş olacaktır.

Bu Olağanüstü Kanun Yoluna Kimler Başvurabilir?

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın bu itiraz yetkisini kullanması için aslında herhangi bir talebe ya da ilgilisinin istemine ihtiyaç bulunmamaktadır. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı kendisine verilen ilamda hukuka aykırılık görür ise re’sen yani kendiliğinden bu yetkisini kullanabilecektir.

Sanık da kendisi hakkında verilen onama kararına karşı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın itiraz etmesini istiyor ise bu durumda dilekçesi ile başvurarak CMK. 308. gereğince Cumhuriyet Başsavcısı’nın itiraz etmesini isteyebilir.

Mağdur, müşteki, katılan da sanık hakkında verilen onama kararına karşı CMK. 308. gereğince Cumhuriyet Başsavcısı’nın itiraz etmesini isteyebilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus Mağdur, Müşteki ve Katılan sanık hakkında verilen beraat kararına ilişkin onama kararına itiraz etmektedirler. Aşağıda süre konusunu açıkladığımızda daha net anlaşılacaktır ki Yargıtay Onama Kararının Cumhuriyet Başsavcısı’na verilmesi üzerine 30 gün içerisinde müracaat koşulu bulunmaktadır.

Yani bu kanun yoluna başvuru yetkisi Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısına ait olup, ilgililerin bu yönde talepte bulunma hakları vardır.

İtiraz Yetkisinin Tabi Olduğu Süre :

Kanuni düzenlemeye bakıldığında ikili bir ayırıma gidilmesi gerekmektedir.

• Sanığın lehine Yapılan İtiraz,
• Sanığın Aleyhine Yapılan İtiraz

bu ayrıma tabi tutmamızın sebebi süreler konusunda kanunda iki farklı süre benimsenmiştir.

Sanığın Aleyhine Yapılan İtirazda Süre:

Sanık hakkında İlk Derece Mahkemesi Ya da Bölge Adliye Mahkemesi tarafından verilen ve sanığın lehinde bulunan Yargıtay Ceza Dairesi’nce temyiz incelemesi sonucunda onama kararı verilmesi halinde Katılan, Müşteki, Mağdur ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın itirazda bulunma hakkı, Onama kararının Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısına verildiği tarihten itibaren otuz gündür.

Bu otuz günlük sürenin geçmesi üzerine artık sanık aleyhine İtiraz Yetkisi kullanılamaz.

Örneğin sanık hakkında beraat kararı verilmesi ya da sanık hakkında düşük bir miktar cezaya karar verilmiş; bu kararın Temyiz incelemesi sonucunda Yargıtay Ceza Dairesi’nce Onanmasına karar verilmesi üzerine Müşteki, Mağdur, Katılan ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın 30 gün süre içerisinde itiraz yetkisini kullanması gerekmektedir. Bu süre geçtikten sonra sonra sanık aleyhine itirazda bulunma hakkı ortadan kalkar.

Sanığın Lehine Yapılan İtirazda Süre:

Sanık hakkında verilen bir kararın Yargıtay Ceza Dairesi’nce onanması halinde sanık veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı herhangi bir süre ile sınırlı olmaksızın CMK. 308. maddesi gereğince Onama Kararına itiraz edebilirler.

Çünkü yasa da açıkça “Sanık lehine itirazda süre aranmaz.” denilmiştir.

İtirazname Nedir?

İtirazname kanunda yer almayan ancak uygulamada kullanılan bir terimdir.

Talep üzerine ya da kendiliğinden Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Yargıtay Ceza Dairesinin kararını hangi yönlerden hukuka aykırı bulduğunu, hangi hususlara itiraz ettiğini ve itiraz dayanaklarını belirten bir yazı hazırlayarak itiraz yetkisini kullanır.

İşte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın yazdığı bu itiraz yazısına uygulamada “İtirazname” denilir.

Yapılan İtiraz Geri Çekilebilir Mi?

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 308. maddesi gereğince yaptığı itirazdan vazgeçebilir. İtiraznamesini geri çekebilir.

Ancak bunun bir istisnası bulunmaktadır. Eğer sanık lehine itirazda bulunulmuş ise sanık bu geri çekmeye onay vermediği müddetçe Cumhuriyet Başsavcısı itirazını geri çekemez.

Yapılan İtiraz, Mahkumiyet Hükmünün İnfazını Durdurur Mu?

Ceza Muhakemesi Kanunu 308. maddesi uyarınca ilgililerin talebi olsun ya da olmasın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın itiraz yetkisini kullanması sanık hakkında verilen hükmün infazını engelleyemez ve ertelemez.

Çünkü ortada kesinleşmiş bir mahkumiyet kararı bulunmaktadır. Mahkumiyet kararının kesinleşmesi üzerine derhal infaza geçilecektir.

İtiraz Üzerine Nasıl Bir İnceleme Olacaktır?

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı itirazname ile itiraz yetkisini kullanması üzerine dosya Onama kararını veren Ceza Dairesine gönderilir.

Daire, mümkün olan en kısa sırada itirazı inceleyecektir. Burada Yargıtay Ceza Dairesi iki şekilde davranabilir.

• İtirazı incelediğinde itirazı haklı bulur ise kararını düzeltecektir.
• İtirazı incelediğinde itirazı yerinde görmez ise bu takdirde dosyayı Yargıtay Ceza Genel Kurulu’na gönderecektir.

Yargıtay Ceza Genel Kurulu itirazda ileri sürülen sebeplerle bağlı olmaksızın gerektiğinde itiraz konusu olmayan hususları da inceleyecektir.

 Yargıtay Ceza Genel kurulu yaptığı inceleme sonucunda itiraz nedenleri yerinde görülmezse itiraz reddedilir.

İnceleme sonucunda itiraz nedenleri yerinde görülür, itiraz haklı bulunur ise, Ceza Genel Kurulu, Ceza Dairesince verilen onama kararını kaldırır ve yerinde görülen nedenlere göre bir karar verir.

Genel kurul, düşme sebebi var ise davanın düşmesine ve düzeltme nedeni varsa kararın düzeltilmesine karar verebilir.

Ceza Genel Kurulunun itiraz üzerine verdiği bozma kararına dosyanın gönderildiği mahkeme direnebilir.

Direnme kararının yeniden temyizi durumunda, inceleme Ceza Genel Kurulunca yapılır ve bu defa verilen karar kesindir.

Onama Kararına Nasıl İtiraz Edilir?

Onama kararını öğrenmeniz üzerine sanık lehine itiraz yapılacak ise süreye tabi olmaksızın, sanık aleyhine itiraz yapılacak ise 30 günlük süre içerisinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına hitaben itiraz nedenlerini ve hukuki dayanaklarınızı belirtmek suretiyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisini kullanmasını talep edebilirsiniz.

Ancak ısrarla altını çiziyoruz ki, onama kararına itiraz işlemlerini konusunda uzman bir ceza avukatı aracılığıyla gerçekleştirmelisiniz.