Evlilik Dışı Birlikteliklerin Sona Ermesine Bağlı Davalar
Sıklıkla karşılaştığımız sorulardan bir tanesi de “tarafların resmi nikah olmaksızın bir arada yaşamakta iken, taraflardan bir tanesinin kusurlu davranışları nedeniyle ayrılmaları halinde talep ve dava hakkının olup olmadığı” sorusudur.
Ancak biz bu makalemizde söz konusu talep haklarının hangi mahkemede ileri sürülebileceğini yani görevli mahkemenin hangisi olduğunu izah etmeye çalışacağız.
Her şeyden önce hukukumuzda evlilik Türk Medeni Kanunu’ndaki şekliyle Resmi Memur önünde iki farklı cinsiyete karşı kişilerin evlenme yönündeki iradelerini beyan etmeleriyle hüküm ve sonuçlarını doğurmaya başlar.
Bu bağlamda Resmi Memur önünde yapılmayan bağıtlar hukuksal anlamda evlilik sayılmamaktadır. Bu durumda bir evlenme olmadığından tarafların ayrılmaları halinde boşanmaya ilişkin genel hükümler ve boşanmaya bağlanan bir takım haklar taraflar arasında uygulama imkanı bulamayacaktır. Buradaki hak ve taleplerin kaynağı boşanma değil, haksız fiil sorumluluğu olacaktır.
Şu halde; 4787 Sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanunun 4. maddesinde; “1-22.11.2001 tarihli ve 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun Üçüncü Kısım hariç olmak üzere İkinci Kitabı ile 3.12.2001 tarihli ve 4722 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Yasaya göre aile hukukundan doğan dava ve işler. 2- 20.5.1982 tarihli ve 2675 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Yasaya göre aile hukukuna dair yabancı mahkeme kararlarının tanıma ve tenfizi. 3- Kanunlarla verilen diğer görevler.” şeklinde Aile Mahkemelerinin bakacağı işler açıkça ve sınırlı sayıda belirlenmiştir.
Dolayısıyla, resmi nikahın olmaması, yani hukuken evlilik sayılmayan birlikteliklerin sonlanması halinde; yine şartlarının bulunması koşuluyla taraflar birbirlerine karşı haksız fiil sebebine dayalı olarak genel mahkemelerde dava açması mümkün olacaktır.
Bu davalara Aile Mahkemesi tarafından değil, Asliye Hukuk Mahkemeleri Bakacaktır. Kaldı ki bu durum 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114. maddesinde mahkemelerin görevinin dava şartı olduğu hüküm altına alınmış olduğundan ve dava şartlarının davanın her aşamasında incelenebileceği 115. maddede hükme bağlanmış olduğundan yine mahkemelerin görevinin kamu düzenine ilişkin ve kesin olmasından dolayı mahkeme hakimi tarafından bu husus re’sen göz önüne alınmalı ve dava Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmelidir.
