Tevsii Tahkikat : Kovuşturmanın Genişletilmesi

Tevsii Tahkikat : Kovuşturmanın Genişletilmesi

Tevsi-i Tahkikat, kavram olarak tahkikatın, araştırmanın, soruşturmanın genişletilmesi anlamına gelir.

Tevsii tahkikat talebi, 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda yer almayan, ancak Yargıtay uygulamaları ile hayatımıza giren bir kavramdır. Terim anlamı olarak; iddianamede belirtilmeyen delillerin mahkeme tarafından toplanması ve değerlendirilmesi talebinde bulunmayı ifade eder. Bu talep, Adil Yargılanma hakkı ve Yargılamada silahların eşitliği ilkesi ışığında, taraf vekilleri tarafından yapılır.

Tevsi-i Tahkikat Talebi: Esasen Adil Yargılanma hakkı ve Yargılamada silahların eşitliği ilkesi uyarınca taraf vekilleri tarafından iddianamede yer almayan delillerin mahkemece toplanması ve değerlendirilmesini talep etmeyi ifade eder.

Yargılamada silahların eşitliği ilkesi, her iki tarafın da aynı imkanlara sahip olması gerektiğini ifade eder. Bu ilke, adaletin sağlanması açısından büyük öneme sahiptir. Tevsi-i Tahkikat Talebi de bu ilkenin bir parçasıdır ve aşağıdaki durumlarda gündeme gelir:

• İddianamede belirtilmeyen ancak davanın sonucunu etkileyebilecek yeni delillerin ortaya çıkması,
• Taraf vekillerinin, iddianamede belirtilen delillerin yetersiz olduğunu düşünmesi,
• Taraf vekillerinin, yargılamanın adil ve eşit koşullarda gerçekleşmesini sağlamak amacıyla daha fazla delil toplanmasını talep etmesi.

Tahkikat sürecinin genişletilmesi veya daha yaygın adıyla tevsii tahkikat, yargılama sürecinin önemli bir parçasıdır.

Tevsii tahkikat, ceza yargılamasının duruşma aşaması yani delillerin değerlendirilip tartışılması aşamasında gündeme gelen bir hukuki bir kurumdur. Buradaki temel amacı, yargılamanın taraflarının, araştırma ve tartışma sürecine dahil olabilmelerini ve kendi delillerini sunabilmelerini sağlamaktır. Bu, adil yargılanma hakkının bir parçasıdır ve yargılama sürecinde silahların eşitliği ilkesinin uygulanmasına yardımcı olur.

Örneğin bir sanığın kendisi lehine bulunan ve henüz mahkemeye sunulmamış bir delili ileri sürmekten daha doğal ne olabilir.

‘Soruşturmanın genişletilmesi’ ifadesi kullanıldığında, bu, yargılamanın bu noktasına kadar bilinmeyen veya üzerinde durulmamış delillerin keşfedilmesini ve değerlendirilmesini ifade eder. Bu deliller, yargılamanın tarafları tarafından veya mahkeme tarafından henüz incelenmemiş olmalıdır.

Ceza uygulamasında, mahkemeler genellikle taraflara soruşturmanın genişletilmesi taleplerinin olup olmadığını sorarlar. Bu genellikle mütalaa öncesinde olur. Bu süreç tamamlandıktan sonra, tarafların “son sözler” ve “mütalaalar”ını dile getirmeleri için bir fırsat sağlanır. Bu, 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 216. maddesi çerçevesinde gerçekleşir.

Ancak bu hususta kanunda bir düzenleme olmadığı için mahkemece, taraflardan tevsii tahkikat talebi bulunup bulunmadığı sorulmamaktadır. İşte bu nedenle, özellikle ceza avukatının mutlaka bu argümanı kullanması gerekmektedir.

Aslında tevsii tahkikatın ana hedefi nedir? Bu kavram, yargılamada geriye dönüşü ortadan kaldırmayı amaçlar. Buradaki geri dönüş, dosyanın karar verildikten sonra tekrar yeniden yargılamaya konu edilmemesi, İstinaf ya da Yargıtay tarafından eksik inceleme, delillerin toplanmaması gerekçeleriyle kararların bozulmaması ve kişilerin haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilmesidir.

Tevsii tahkikat, taraflara delil sunabilme fırsatı tanır. Bu durum, yargılama sürecinin daha adil ve dengeli olmasını sağlar.

Bir tarafın, yeni bir delilin incelenmesi talebi, yani tevsii tahkikat talebi mahkemenin değerlendirmesinden geçer. Mahkeme, bu talebi serbestçe değerlendirir. Talebin kabul edilmesi ya da reddedilmesi, mahkemenin dikkate aldığı çeşitli faktörlere bağlıdır. Ancak ne olursa olsun, silahların eşitliği ilkesi ve adil yargılanma hakkı bağlamında mahkemece tevsii tahkikat talebi hususunda kabul ya da red şeklinde birir karar vermek zorundadır. Taleple ilgili bir karar verilmeden, hüküm kurulması halinde Yargıtay tarafından bozma sebebi sayılmaktadır. Bu nedenle, bu süreçte mahkemenin kararları son derece önemlidir ve her türlü talep dikkatle incelenir.

Tevsii Tahkikat Talebi Nedir?

Ceza yargılamasında kural olarak re’sen araştırma ilkesi uygulanır. Bu nedenle Cumhuriyet Savcısının soruşturma aşamasında incelediği ve iddianamede belirtilen deliller ile kovuşturma aşamasında deliller mahkemece değerlendirilir.

Bazen soruşturma aşamasında bazı deliller toplanmadan dava açılmış olabilir veya iddianame düzenlendikten sonra kovuşturma aşamasında bazı deliller ortaya çıkabilir.

Örneğin bir tanığın soruşturma aşamasında dinlenilmesi ya da HTS kayıtlarının getirtilmesi istenilmiş olmasına rağmen her nasılsa bu deliller toplanmadan iddianame hazırlanarak dava açılmış ve iddianame mahkemece kabul edilmiş olabilir. İşte taraflar böylesi bir durumda tevsii tahkikat talebinde bulunarak bu delilin toplanmasını ve mahkemece değerlendirilmesini isteyebilirler. Örneğimizde tanığın dinlenmesini ya da HTS kayıtlarının dosyaya getirtilmesini talep edebilirler.

Yine bazı deliller iddianamenin düzenlenmesinden sonra da ortaya çıkmış olabilir. Örneğin olayı gören bir görgü tanığı ya da suçta kullanılan bir eşyanın ortaya çıkması durumu gibi. Böylesi bir durumda kovuşturma aşamasında ortaya çıkan bu delilin mahkemece dinlenilmesi için Tevsii tahkikat talebinde bulunulabilir.

Tevsii Tahkikat Talebi ve Ceza Davalarında İspat Yükü

Tevsii Tahkikat Talebi, Yargıtay uygulamaları ile ortaya çıkmış bir müessesedir. Ceza Muhakemesi Kanununda yer almayan bu kavram, esasen Adil Yargılanma hakkı ve Yargılamada silahların eşitliği ilkesi uyarınca taraf vekilleri tarafından iddianamede yer almayan delillerin mahkemece toplanması ve değerlendirilmesini talep etmek anlamına gelir. Ancak, bir Tevsii Tahkikat Talebi’nin hangi durumlarda yapılacağı ve bu talebin mahkeme tarafından nasıl değerlendirileceği konusu, pek çok kişi için belirsiz bir alan olabilir.

Tevsii Tahkikat Talebini Kim Yapar?

Tevsii tahkikat talebi. yargılamanın tüm süjeleri tarafından yapılabilir. Yani Cumhuriyet Savcısı, Sanık müdafi veya sanık, katılan, müşteki veya mağdur ile bunların vekilleri tarafından karar verilmeden önce tevsii tahkikat talebinde bulunabilirler.

Tevsii Tahkikat Talebi Nasıl Yapılır?

Tevsii tahkikat talebi, duruşmada taraflar yada taraf vekilleri tarafından sözlü yapılabileceği gibi dilekçe ile de yapılması mümkündür.

Mahkemece tevsii tahkikat talebinin değerlendirilmesi söz konusu olduğundan bu talebin gerekçesini ve dosyaya kazandıracağı yenilik ve davanın esasına etkisinin de belirtilmesi yerinde olacaktır.

Talebin Değerlendirilmesi

Mahkeme, Tevsii Tahkikat Talebi’ni aşağıdaki şekillerde değerlendirebilir:

Talebi kabul edip, delillerin toplanmasına ve değerlendirilmesine yönelik işlemleri başlatabilir,
Talebi reddedebilir ve davanın esasına geçebilir,
Talebin gerekliliğinin ve geçerliliğinin daha iyi anlaşılabilmesi için duruşmayı erteleyebilir.

Not: Mahkeme, talebi değerlendirirken, talebin dava sonucunu etkileme potansiyeli, talep edilen delillerin varlığı ve talebin zamanında yapılıp yapılmadığı gibi unsurları göz önünde bulundurur.

Özellikle, Tevsii Tahkikat Talebi’nin, yargılamanın adil ve hakkaniyetli bir şekilde yürütülmesi adına büyük önem taşıdığı unutulmamalıdır. Bu nedenle, talebin ne zaman ve nasıl yapılacağına dair bilgi sahibi olmak, adil yargılanma hakkının etkin bir şekilde kullanılabilmesi için gereklidir.

Sonuç olarak, Tevsii Tahkikat Talebi, adil yargılama hakkı kapsamında, iddianamede yer almayan delillerin mahkemece toplanması ve değerlendirilmesini talep etme hakkını ifade eder. Bu hakkın doğru bir şekilde kullanılabilmesi için, talebin ne zaman ve nasıl yapılacağını bilmek büyük önem taşır.

Tevsii Tahkikat Talebi Hangi Durumlarda Kabul Edilir?

Tevsii tahkikat talebi ile ilgili mahkeme değerlendirme yaparken,

• Toplanması istenilen delilin davaya bir yenilik katacağı,
• Toplanması istenilen delilin esasa etkisi olacağı,
• Toplanması istenilen delilin davayı uzatma amacına yönelik olmadığı,
• Toplanması istenilen delilin iddianamede yer almayan veya kovuşturma aşamasında ortaya çıkan bir delil olduğu

kanaatine varırsa bu takdirde tevsii tahkikat talebi kabul edilir.

Mahkemece Hangi Durumlarda Tevsii Tahkikat Taleplerinin Reddine Karar Verilir?

Mahkemece tevsii tahkikat talebinin (örneğin tanık dinletme talebinin) değerlendirilmesi sonucunda,

• Tevsii tahkikat talebinin davaya bir yenilik katmayacağı,
• Tevsii tahkikat talebinin yargılamayı uzatmaya yönelik olduğu,
• Tevsii tahkikat talebinin esasa etkili olmayacağı

kanaatine vardığında red kararı verir.

Mahkemece Tevsii Tahkikat Talebinin Reddine Karar Verilirse?

Mahkemece tevsii tahkikat talebinin reddine karar verilirse bu takdirde davanın esasına ilişkin savunma yapmak yada beyanda bulunmak üzere taraflara süre vermek zorundadır.

Tevsii tahkikat talebinin reddi üzerine süre verilmeden mahkemece karar verilmesi Yargıtay tarafından bozma sebebi sayılmaktadır.

Sonuç Olarak:

Tevsii tahkikat talebi, ceza yargılamasının temel ilkelerinden olan Adil Yargılanma Hakkı ve Silahların Eşitliği ilkesinin doğal bir sonucudur. Bu hakkın ihlali adil yargılanma hakkının insan hakkı ihlali teşkil eder.

Ceza Avukatı başlıklı makalemizde detaylarıyla anlattığımız üzere, bir ceza avukatının en önemli görevlerinden bir tanesi de ceza yargılamasında müvekkilinin lehine olan delilleri adeta bir satranç gibi hamleler ile ileri sürebilmesidir.

Belki de bir ceza avukatını diğer ceza avukatlarına nazaran daha etkili ve başarılı kılan temel ilke de budur.

Ceza Yargılamasının hangi tarafında olursanız olun, mutlaka alanında deneyimli bir ceza avukatının hukuki yardımından yararlanmalısınız. İddia ve Savunma argümanlarınızı iyi kullanabilen bir ceza avukatı ile yol almalısınız.